Choroby kotów wywoływane przez pasożyty zewnętrzne

Świerzb kotów

- wywoływany przez stawonoga, świerzbowca Notoedres cati
- choroba wysoce zaraźliwa, przenosi się przez kontakt bezpośredni lub za pośrednictwem przedmiotów
- charakteryzuje się bardzo silnym świądem
Objawy
- samica drąży kanały w naskórku i składa tam jaja
- skóra staje się pokryta grudkami, bezwłosa, grubieje, marszczy się, fałduje, pokrywa żółtoszarymi strupami
- ma miejsce silny świąd, koty drapią skórę, w tych miejscach często dochodzi do wtórnych zakażeń
- rozkład zmian jest charakterystyczny, zazwyczaj są one symetryczne: zaczynają się przy brzegu małżowiny usznej, rozszerzają na cała małżowinę i czubek głowy
- zmiany mogą się pojawiać na kończynach i kroczu, zapewne jako wynik przeniesienia pasożyta w czasie wylizywania
- w rzadkich przypadkach może dojść do objęcia przez zmiany całej powierzchni ciała
- pasożyty zazwyczaj są liczne i dośc łatwo je wykazać w badaniu zeskrobiny
- świąd powodowany przez świerzbowca kociego słabo reaguje na terapię glikokortykosteroidami, dobrze na leki przeciw pasożytom zewnętrznym
Leczenie
- iwermektyna 0,2 mk/kg masy ciała doustnie lub podskórnie dwukrotnie w odstępie dwutygodniowym lub 0,4 mg/kg masy ciała podskórnie jednokrotnie (iwermektyna nie jest zarejestrowana do użytku u kotów!)
- amitraz rozcieńczony z wodą 1:250, miejscowo na zmiany, nie więcej niż 1/3 powierzchni ciała smarowana za jednym razem, używać 1-2 razy w tygodniu do ustąpienia zmian (amitraz nie jest zarejestrowany do użytku u kotów!)
- z preparatów gotowych dobrze sprawdza się Stronghold
- zwalczanie wtórnych zakażeń - antybiotyki, leki dezynfekujące skórę
- należy leczyć wszystkie koty, które miały kontakt z chorym osobnikiem
- leczenie trwa do czasu ustąpienia zmian lub stwierdzenia braku występowania pasożytów w zeskrobinie

Świerzb uszny

Podstawowe fakty
- powodowany przez stawonoga Otodectes cynotis
- jest to roztocze pasożytujące na powierzchni skóry w przewodzie słuchowym zewnętrznym i w jego okolicy na skórze głowy u kotów i psów
- odżywia się złuszczonym naskórkiem
Objawy
- obecność kruchecgo, brązowoczarnego wysięku w przewodzie słuchowym
- u kociąt zazwyczaj silny świąd
- u dorosłych kotów może przebiegać bezobjawowo
- świąd jest najprawdopodobniej powodowany prze reakcję nadwrażliwości na świerzbowce i może prowadzić do samouszkodzeń skóry przez koty - mozliwe są zakażenia wtórne i krwiaki, zwłaszcza na powierzchni grzbietowej małżowiny usznej i na skórze głowy
- czasami możliwe zmiany w miejscach nietypowych, w wyniku przeniesienia pasożtów podczas czyszczenia, np. na ogonie
- rozpoznanie na podstawie objawów klinicznych oraz stwierdzenia obecności pasożytów w zeskrobinie naskórka
Leczenie
- preparaty złożone, o działaniu przeciwbakteryjnym/przeciwgrzybiczym/przeciwzapalnym/przeciwpasożytnicznym, np. Oridermyl, Panolog
- iwermektyna 0,2 mk/kg masy ciała doustnie lub podskórnie dwukrotnie w odstępie dwutygodniowym lub 0,4 mg/kg masy ciała podskórnie jednokrotnie (iwermektyna nie jest zarejestrowana do użytku u kotów!)
- amitraz rozcieńczony z wodą 1:250, miejscowo na zmiany, nie więcej niż 1/3 powierzchni ciała smarowana za jednym razem, używać 1-2 razy w tygodniu do ustąpienia zmian (amitraz nie jest zarejestrowany do użytku u kotów!)
- należy leczyć wszystkie koty, które miały kontakt z chorym osobnikiem
- leczenie trwa do czasu ustąpienia zmian lub stwierdzenia braku występowania pasożytów w zeskrobinie

Inwazja pcheł

Podstawowe fakty
- powodowany przez pchłę kocią, Ctenocephalides felis
- pchły to brązowe, małe, spłaszczone bocznie owady
- dorosła samica pasożytuje na kocie, ssąc jego krew. Złożone przez nią jaja spadają na ziemię, gdzie odbywa się ich dalszy rozwój
- nie wszystkie pchły żyją na kocie, większość znajduje się w środowisku, przedostając się na źywiciela jedynie w celu pobrania pokarmu
- dość trudno je znaleźć na nosicielu, najczęściej na stronie brzusznej i w pachwinach
- nie znalezienie pcheł nie oznacza ich braku, wtedy wystarczy znalezienie ich odchodów w sierści kota
-choroba wysoce zaraźliwa
Objawy
- problemem nie jest zazwyczaj sama obecność pcheł ile nadwrażliwośc kota na ich ślinę
- alergia na ślinę pcheł prowadzi do silnego świadu i zmian zapalnych
- może dochodzić do przeczulicy grzbietu, powodujacej napadowe skurcze skóry w tej okolicy, którym towarzyszy gawłtowne lizanie i miauczenie
- możliwe też ogniska łysienia w okolicy ogona (wyglądające jak ściernisko, z licznymi połamanymi włosami - wynik samouszkodzenia), róznego stopnia symetryczne łysienie, pojawianie się pokrytych strupami grudek (prosówkowe zapalenie skóry)
- często dochodzi do wtórnych zakażeń w wyniku samouszkodzeń skóry
- u młodych kociąt zdarzają się inwazje na tyle intensywne, że urata krwi prowadzi do powstania anemii i w rezultacie do śmierci z wycieńczenia
- pchły są żywicielami pośrednimi tasiemca Dipylidium caninum, po stwierdzeniu pchlicy można mieć pewność, że doszło do inwazji tego tasiemca
Leczenie
- standartowe leki przeciwpchelne,np. Frontline czy Stronghold
- w przypadku wystąpienia świądu należy podac glikokortykosteroidy długodziałające w celu zablokowania świądu i zapobieżenia dalszym samouszkodzeniom skóry
- w razie zakażeń wtórnych antybiotykoterapia i leki dezynfekujące na uszkodzoną skórę
- równolegle należy przeprowadzić terapię przeciwrobaczą, dwa razy w odstępie dwóch tygodni
- należy pamiętać o obecności pcheł w środowisku - należy starannie odkurzyc mieszkanie, po nim wyrzucić worek od odkurzacza i filtry, wygotować lub wyrzucić posłanie, na którym spał kot, mieszkanie spryskać dostępnymi w sklepach z artykułami dla zwierząt preparatami przeciwko stawonogom, np. Beaphar.

Inwazja wszy

Podstawowe fakty
- wywoływana przez wesz Felicola subrostratus
- najczęściej atakuje młode zwierzęta, ale zdarzają się inwazje również u zwierząt dorosłych
- jest ściśle związana z gospodarzem, cały cykl rozwojowy przebiega na skórze kota
- zakażenie głównie drogą bezpośrednią, ale możliwe też pośrednie, np. poprzez posłanie
Objawy
- ukąszenia i ślina owada powodują świąd, który może prowadzić do samouszkodzeń i w rezultacie do zakażeń wtórnych skóry
- możliwa anemia, objawiająca się bladością błon śluzowych i osłabieniem
- najczęściej występuje na głowie, pachach, stawach łokciowych, pachwinach i kroczu
- na włosach widoczne liczne białe jaja, wraz z łuszczącym się naskórniem dają obraz silnego łupieżu
Leczenie
- jak w przypadku inwazji pcheł

Chejletieloza

Podstawowe fakty
- powodowane przez roztocza Cheyletiella spp.
- bytują one w naskórku, poruszają się w tunelach, drążonych przez nie w warstwie zrogowaciałej naskórka, czesto nie powodując żadnych objawów klinicznych
- często pojawiają się zmiany u ludzi
- jest to choroba wysoce zaraźliwa, łatwo szerząca się, zazywczaj poprzez kontakt bezpośredni, choćjest również możliwe zakażenie pośrednie
- są ściśle związane z żywicielem, ale dorosłe mogą przeżyć do 10 dni w środowisku
Objawy
- najczęściej atakują młode zwierzeta
- u dorosłych przebieg często bezobjawowy
- dochodzi do nasilonego łuszczenia skóry, miernego suchego łupieżu, silnego świadu, łysienia, zapaleń skóry
- roztocza poruszając się w kanalikach w naskórku powodują poruszanie się łusek, tworząc charakterystyczny obraz "ruszającego się łupieżu" lub "łupieżu wędrującego"
Leczenie
- iwermektyna 0,2 mk/kg masy ciała doustnie lub podskórnie dwukrotnie w odstępie dwutygodniowym lub 0,4 mg/kg masy ciała podskórnie jednokrotnie (iwermektyna nie jest zarejestrowana do użytku u kotów!)
- amitraz rozcieńczony z wodą 1:250, miejscowo na zmiany, nie więcej niż 1/3 powierzchni ciała smarowana za jednym razem, używać 1-2 razy w tygodniu do ustąpienia zmian (amitraz nie jest zarejestrowany do użytku u kotów!)
- należy leczyć wszystkie koty, które miały kontakt z chorym osobnikiem
- leczenie trwa do czasu ustąpienia zmian lub stwierdzenia braku występowania pasożytów w zeskrobinie
- z preparatów gotowych dobrze sprawdza się Stronghold
- zwalczanie wtórnych zakażeń - antybiotyki, leki dezynfekujące skórę

Obtarcia, zadrpania, drobne skaleczenia:
- usunąć zanieczyszczenia np. silnym strumieniem przegotowanej wody
- zdezynfekować Rivanolem, wodą utlenioną, jodyną lub spirytusem

Rany opuszek, urgyzienia:
- delikatnie zdezynfekować Rivanolem (nie używać leków ścinających tkanki, takich jak jodyna, woda utleniona czy spirytus)
- usunąć większe zanieczyszczenia jałowym gazikiem
- wypłukać Rivanolem
- przykryć jałowym gazikiem i udac się do lekarza weterynarii
- w przypadku głębokich ran kończyn z obfitym krwawieniem należy założyć opaskę uciskową na kończynę powyżej miejsca krwawienia, zabezpieczyć jałowym gazikiem i udać się do lekarza weterynarii

Oparzenie gorącym płynem:
- miejsce oparzone przemywać delikatnie chłodną wodą
- w przypadku poważnych oparzeń po schłodzeniu zabezpieczyć oparzenie jałową gazą i udac się do lekarza weterynarii
- przy nieznacznych, miejscowych oparzeniach po schłodzeniu należy zabezpieczyć miejsce przed lizaniem
- nie należy na oparzenia stosować maści ani kremów

Kleszcz wczepiony w skórę:
- kleszcza należy uchwycić pensetką lub specjalnym przyrządem do wyciągania kleszczy tuż przy skórze i wykręcić, nie ciągnąc
- miejsce po kleszczu należy zdezynfekować
- kleszcza nie nalezy wyrywać, smarowac tłuszczem ani przypalać
- w przypadku urwania głowy kleszcza nalezy udac się do lekarza weterynarii celem jej usunięcia - dookoła niej może rozwinąć się stan zapalny

Ciało obce w oku:
- w przypadku ziarenek piasku czy innych luźnych ciał obcych w oku można spróbować je wypłukac strumieniem przegotowanej wody albo delikatnie usunąć rogiem chusteczki czy szpatułką kosmetyczną
- w żadnym przypadku nie należy próbować usuwać samodzielnie ciał obcych wbitych w gałkę oczną!!!
- w takiej sytuacji należy zabezpieczyć oko jałową gazą i udac się do lekarza weterynarii

Coś utkwiło między zębami:
- objawy: ślinotok, niechęć do jedzenia, próbowanie wyjęcia sobie ciała obcego z pyska łapą, niepokój, czasami przykry zapach z jamy ustnej
należy spróbować delikatnie usunąć ciało obce, chwytając je kleszczykami lub pensetą
- jeżeli nie udaje się tego zrobić samodzielnie, ciało obce jest wbite w tkanki lub znajduje się głęboko w gardle należy udać się do lekarza weterynarii

Kontakt z chemikaliami:
- trudno to konkretnie opisać, bo wszystko zależy od rodzaju środka, z którym kot miał kontakt
- generalnie nalezy szybko usunąć kota z miejsca zagrożenia
- miejsce zabrudzone chemikaliami należy spłukać silnym strumieniem wody lub delikatnie wytrzeć - należy uważać, żeby nie wetrzec przy okazji chemikaliów w skórę
- większość substancji organicznych można spróbować zmyć szarym mydłem
- w razie wypicia substancji chemicznej nie wolno prowokować wymiotów!!! Należy udać się do lekarza weterynarii, który udzieli fachowej pomocy.
- ewentualnie, jeżeli droga do weta jest daleka można spróbowac napoić kota mlekiem, które ma właściwości buforujące, zobojętniające

Uszkodzenia mechaniczne:
- postępowanie zależy od ich powagi
- w przypadku stwierdzenia jakichkolwiek deformacji, nie używania kończyny należy udac się do lekarza weterynarii
- przy mniejszych urazach można stosować przez 2 dni 2-3 razy dziennie okłady z wody z lodem na 10-15 minut
- nie należy wcierać żadnych maści przeznaczonych dla ludzi ani podawać ludzkich leków przeciwbólowych, zwłaszcza ibuprofenu
- można podac 1/10 czopka Pyralginy doodbytniczo 1-2 razy w odstępie 6 godzin

Grzybice powierzchowne skóry kotów

Zakażenie dermatofitami

Definicja
- dermatofitoza to zakażenie struktur zrogowaciałych (włosy, pazury, naskórek zrogowaciały) przez grzyby odżywiające się keratyną
- bardzo częsta infekcja kotów

Przyczyny
- najczęściej grzyby Microsporum canis, Microsporum gypseum, Trichophyton mentagrophytes, Trichophyton verrucosum
- 90-98% zakażeń u kotów powodowane przez M. canis
- choroba ta jest wysoce zaraźliwa dla ludzi!

Patofizjologia
- zakażenie najczęsciej dotyczy włosów, mieszków włosowych oraz naskórka, rzadziej pazurów
- u młodych zwierząt o niskim statusie immunologicznym łatwiej dochodzi do poważnej, klinicznej postaci choroby niż u zwierząt dorosłych
- u dorosłych kotów, w przeciwieństwie do psów, rzadko dochodzi do samowyleczenia, choroba zazwyczaj przechodzi w postać ukrytą, podkliniczną
- do przeniesienia choroby dochodzi drogą kontaktu bezpośredniego lub pośredniego, poprzez szczotki, posłania i t.p.
- do zakażenia potrzebny jest nie tylko kontakt zarodników ze skórą, ale zespół sprzyjajascych okoliczności: duża wilgotność, wysoka tempertaura środowiska
- dermatofitozy występują zazwyczaj wtórnie do innych chorób przebiegających z zapaleniem skóry

Objawy kliniczne
- świąd zmienny, od znikomego do nasilonego (przyjmuje się, że jedynie infekcja M. canis przebiega z silnym świądem)
- ogniskowe wyłysienia, nieregularne lub okrągłe, pokryte łuską lub nie
- w ogniskach połamane włosy, nadające zmianei wygląd podobny do rżyska
- łuszczące się drobne strupy
- czasami przebieg w postaci niezapalnych wyłysień lub płytki eozynofilowej
- czasami możliwy tzw. zakaźny trądzik podbródka, czyli trądzik bpodbródka będączy wynikiem dermatofitozy
rzadko dochodzi do grzybicy pazurów - staja się one wtedy, kruche , łamliwe, rozwarstwiają się, niejednokrotnie grubieją

Rozpoznawanie
- wg objawów klinicznych
- do badań pobiera się:
* zeskrobina ze świeżo powstałych zmian lub z brzegu zmiany starej
* włosy z rejonu zmiany - najlepiej wyczesywane przez kilka minut
* ew. fragmenty pazura i otaczających go włosów i naskórka
- hodowla posiewu z zeskrobiny lub preparatu odciskowego ze szczotki z włosami
- badanie mikroskopowe zeskrobiny i włosóww poszukiwaniu grzybów i ich zarodników
- badanie w świetle lampy Wooda
* wykrywa fluorescencję M. canis
* w swietle lampy Wooda pozytywny wynik badania jedynie w przypdaku 50-80% szczepów M. canis
* badanie jedynie orientacyjne, kiedy swieci jest pewne, ze to M. canis, jezeli nie świeci - badamy dalej

Diagnostyka różnicowa (inne choroby o podobnym przebiegu)
- zakażenie Staphylococcus intermedius
- alergiczne zapalenia skóry (grudki)
- zapalenie mieszków włosowych
- choroby autoimmunologiczne, nadwrażliwość na leki

Leczenie
- wygolenie skóry dookoła zmian, przypadku kotów długowłosych wygolenie całego ciała
- leczymy zwierzęta i chore oraz te, które miały z nimi kontakt, jako bezobjawowych nosicieli
- nie jest do końca zakończony spór o to, czy zwierzę można leczyć wyłącznie miejscowo czy też wyłacznie ogólnie
- leczenie miejscowe:
* kąpiele w szamponach z nadtlenkiem benzoilu, ketokonazol (nizoral). Przeciwnicy tej metody podkreślają, że w ten sposób można rozsiać zarodniki grzyba po znacznie wieszej powierzchni, ponadto zanieczyścic nimi wannę i w tą drogą zwiększyć zagrożenie zakażenia człowieka
* leki do stosowania miejscowego: klotrimazol (Clotrimazol krem), mikonazol, enilkonazol (Imaverol), ketokonazol (Nizoral krem)
- leczenie ogólnoustrojowe
* najczęściej gryzeofulwina w dawce 10-30 mg/kg dwa razy dziennie podczas posiłku bogatego w tłuszcze. Nie nalezy jej podawać kotom zakażonym FeLV i FIV, gdyż może ona powodowac obniżenie aktywności szpiku kostnego. Nie należy jej stosować u kotek w ciąży
* ketokonazol w dawce 10 mg/kg 1 raz dziennie
* terbinafina (Lamisil) w tabl. 125 mg: 1/6 -1/4 tabletki 1 raz dziennie przez minimum 4 tygodnie (b. skuteczny lek!)
- terapia powinna trwać minimum 4 tygodnie i zakończyć się po pomślnym (negatywnym) wyniku posiewu ze skóry i włosów (choć w UE zalecany trzykrotny wynik negatywny w odstępie tygodniowym)
- pomocniczo w terapii można stosować szczepionki przeciwko grzybicy - o nich prz profilaktyce

Kontrola środowiska i pacjenta
- staranne czyszczenie środowiska z włosów i naskórka kota (odkurzanie)
- staranna dezynfekcja (Ace, Domestos, Virkon) środowiska oraz przedmiotów, z którymi miał kontakt chory osobnik
- leczenie wszystkich zwierząt, które miały kontakt z chorym osobnikiem
- co 2 tygodnie kontrola enzymów watrobowych i morfologii krwi
- staranne zwrócenie uwagi na ludzi mających kontakt z chorym kotem - sami mogą zachorować na grzybicę

Szczepionki:
- na polskim rynku są obecnie dostępne dwie szczepionki przeciwgrzybicze
- rózni autorzy róznie oceniają ich skuteczność, ale sporo opinii entuzjastycznych, których nie należy lekceważyć
- FELISVAC Mc
* inaktywowana zawiesina zhomogenizowanej hodowli szczepu Microsporum canis
* przeznaczona do szczepień profilaktycznych i leczniczych w przypadku grzybicy skórnej wywołanej przez Microsporum canis.
* dla celów profilaktycznych i leczniczych szczepionkę należy podawać kotom w wieku
powyżej 6 tygodni według schematu:
- koty w wieku 6-12 tygodni - 1 ml domięśniowo
- koty w wieku powyżej 3 miesięcy - 2 ml domięśniowo
* każdą dawkę najlepiej rozdzielić i stosować domięśniowo w obie kończyny tylne powyżej
stawów skokowych. Szczepienia powtarza się po 10-14 dniach od pierwszego podania
preparatu stosując te same dawki i metodę aplikacji.
U kotów chorych z rozległymi i głębokimi zmianami zaleca się szczepienia trzykrotne
wg opisanego schematu.
- INSOL DERMATOPHYTON
* zawiera mieszankę rozmaitych szczepów Trichophyton spp. i Microsporum spp. inaktywowanych chemicznie
* przeznaczona do uodparniania i leczenia klinicznej postaci dermatofitozy
* w celach profilaktycznych i leczniczych szczepionke podaje sie kotom domięśniowo w odstępie 2 tygodni:
- koty do 1 kg - 0,5 ml/kot
- koty powyżej 1 kg - 1,0 ml/kot
* zaleca się każdorazowo podawać w inną kończynę

Drożdżyca skóry

Definicja
- lokalne nadmierne rozmnożenie drożdżaków Malassezia spp. lub candida spp.
- są to składniki normalnej flory śluzówek jamy ustnej, układu pokarmowego i rozrodczego
- choroba i rozmnozenie drożdżaków wynikają z lokalnych zaburzeń lub iobnizenia statusu immunologicznego zwierzęcia

Patofizjologia
- zazwyczaj do rozplemu drożdżaków dochodzi przy zniszczeniu baraiery nabłonkowej (np. uraz mechaniczny) lub zaburzeniach prawidłowej flory (np. długotrwała antybiotykoterapia)
- choroba moze się też rozwinąć u zwierząt z zaburzoną odpornością komórkową
- jest zawsze chorobą wtórną, nie jest więc zaraźliwa
- występuje zazwyczaj wtórnie do takich chorób jak: atopowe zapalenie skóry, bakteryjne zapalenia skóry, zaburzenia hormonalne(zwłaszcza niedoczynność tarczycy), zaburzenia rogowacenia

Objawy kliniczne
- świad z łojotokiem lub bez łojotoku
- prosówkowe zapalenie skóry (skóra pokryta małymi grudkami, nie reaguje na leczenie starydami ani antybiotykami)
- uogólniony rumień i łojotok
- czarna woskowina w przewodach słuchowych zewnętrznych, której może towarzyszyć świąd małżowin usznych
- trądzik podbródka
- świąd opuszek palcowych i utrata pazurów
- zaczopowanie mieszków włosowych w okolicy małżowin usznych

Rozpoznawanie
- wg objawów klinicznych
- badanie posiewów z wymazów, zeskrobin, preparatów odciskowych

Leczenie - podstawą terapii jest ustalenie choroby pierwotnej i jej zwalczenie
- ostrzyżenie włosów wokół zmian lub całego ciała u kotów długowłosych
- kąpiele 2-3 razy w tygodniu w szamponach przecigrzybiczych i przeciwłojotokowych (z chlorheksydyną, selenem, ketokonazolem, mikonazolem)
- doustnie ketokonazol 5-10 mg/kg 1 raz dziennie lub itrazkonazol w tej samej dawce

Wrzód eozynofilowy, płytka eozynofilowa, ziarniniak eozynofilowy
Definicja
- wrzód eozynofilowy jest zazwyczaj jednostronną lub obustronną nadżerką wargi górnej
- płytka eozynofilowa to wypukła, ogniskowa, silnie swędząca zmiana skóry owłosionej, intensywny świąd powoduje samookaleczenia, co owocuje owrzodzeniem, zadrapaniami i wysiękiem
- ziarniniak eozynofilowy jest asymptomatyczną chorobą skóry charakteryzującą się powstaniem liniowych lub guzkowatych obszarów objętych martwicą kolagenu skóry, co klinicznie objawia się jako dobrze odgraniczone, wypukłe, lite do twardych, guzkowate lub liniowe zmiany skóry
- są one różnymi chorobami, ale mogą być również obecne równolegle u jednego osobnika
- wydaje się, że mogą byc one ze sobą powiązane jako prawdopodone manifestacje choroby skóry wywoływanej nadwrażliwością

Przyczyny i patofizjologia
- przyczyna jest nieznana, ale jest to najprawdopodobniej wynik nadwrażliwości typu I
- najczęstsze rozpoznawane przyczyny nadwrażliwości to nadwrażliwość na slinę pcheł, atopia, alergia pokarmowa
- wrzód eozynofilowy powstaje jako rezultat napływu komórek zapalnych, zwłaszcza eozynofilów i neutrofilów, nie powodowany samouszkodzeniem
- płytka eozynofilowa powoduje intensywny świąd i uszkodzenia skóry wynikają przede wszyskim z samouszkodzeń
- ziarniniak eozynofilowy rozwija się spontanicznie i nie wydaje się, by był on wynikiem samouszkodzenia, ale może powstawać w wyniku przewlekłej stymulacji antygenowej

Objawy kliniczne
Wrzód eozynofilowy
- zmiana na górnej wardze na granicy skóry owłowionej i nieowłosionej
- dobrze odgraniczony, czerwonobrązowy, bezwłosy, błyszczący, wgłębiony z wypukłym brzegiem (wygląda czasami jakby ktoś wypalił tą zmianę gorącym żelazem)
- świąd występuje rzadko



Płytka eozynofilowa
- skóra owłosiona: brzuch, pachwiny, pachy, twarz, kark, nasada ogona
- okrągłe do owalnych, dobrze odgraniczone, wyniesione obszary. Powierzchnia jest często jasnoczerwona i owrzodzona. Surowiczy wysięk zlepia włosy dookoła zmiany. Stare zmiany mogą być żółtobrązowe w wyniku zasychania krwi i wysięku
- świąd intensywny



Ziarniniak eozynofilowy
- pachwiny, podbródek, warga, uszy
- wyniesiona, lita do twardej, dobrze odgraniczona, pokryta guzkami. Brak wysięku, włosy nieuszkodzone. Bara żółta lub różowa. Uszkodzenia podbródka lub wargi powoduje, że kot wygląda jakby miał "tłustą" wargę lub ją wydymał. Zmiany mogą być pojedyncze lub mnogie. Predyspozycja u samic.
- świąd rzadki



Rozpoznawanie - często na podstawie objawów klinicznych, zwłaszcza w przypadku wrzodu eozynofilowego
- w przypadku płytki eozynofilowej czy ziarniniaka rozpoznanie na podstawie biopsji skóry
- czasami podniesiony poziom eozyniofilów we krwi, zazwyczaj jako wynik choroby alergicznej, będącej przyczyną wystąpienia zmian eozynofilowych
- badanie cytologiczne biospji cienkoigłowej - eozynofile, komórki tuczne, komórki zapalne
- poszukiwanie przyczyn choroby - alergii pchlej, alergii pokarmowej, atopii lub innej nadwrażliwości
- obecność lub brak występowania sezonowego i występowanie równocześnie różnych zmian może sugerować przyczynę choroby:
* alergię pokarmową można podejrzewać gdy: nawracające wrzody eozynofilowe, zwłaszcza u młodych kotów; nawracający ziarniniak głowy, uszy, warg lub podbródka; niesezonowa płytka eozynofilowa na głowie i/lub karku
* alergia pchla: płytka eozynofilowa na karku, brzuchu, nasadzie ogona; ziarniak eozynofilowy głowy i karku
* atopia: nawracające wrzody nie powodowane alergią pokarmową, oporne na leczenie antybiotykami i sterydami; płytka nie powodowana alergią pchlą czy pokarmową, oprne na leczenie sterydami

Diagnostyka różnicowa:
- wrzód eozynofilowy: wrzody zakaźne (bakteryjne, grzybicze, FIV, FeLV), uraz, nowotwory, oparzenia
- płytka eozynofilowa: sączące zapalenia skóry (bakteryjne,grzybicze, FIV, FeLV), nowotwory
- ziarniniak eozynofilowy: ziarniniak zakaźny, nowotwór

Leczenie:
Wrzód eozynofilowy
- antybiotyki
- sterydy
- leki miejscowo odkażające
- leczenie trwa ok 8-12 tygodni
Płytka eozynofilowa
- antybiotyki i leki miejscowo odkażające w celu zwalczania wtórnych infekcji
- kołnierze, bandażowanie kończyn w celu zapobiegania samouszkodzeniom skóry
- zwalczanie świądu za pomocą np. acepromazyny czy chlorfeniraminy
- nie poleca się stosowania sterydów, które mogą utrudniać rozpoznanie pierwotnej przycyzny choroby i opóźniają gojenie uszkodzeń skóry
- sterydy stosuje się jedynie wtedy, gdy zmiany nie udało sie zlikwidować wyżej wymienionymi metodami
Ziarniniak eozynofilowy
- często ustępuje spontanicznie, zwłaszcza u młodych kotów
- leczenie nie jest konieczne dopóki zmiana nie zaczyna niepokoic kota
- leczenie jak wrzodu eozynofilowego
Leczenie dodatkowe:
- dieta hypoalergiczna
- zwalczanie inwazji pcheł

Przewlekła niewydolność nerek

Definicja
- niezdolność nerek do utrzymania ich prawidlowej funkcji
- jest to rezultat stałego, postępującego uszkodzenia miąższu nerek
Przyczyny
- wady wrodzone, rozwojowe
- zakaźne (ropne zapalenie nerek, leptospiroza, FIP)
- pasożytnicze (Dictophyma renale)
- immunozależne zapalenie kłębuszków nerkowych
- amyloidoza
- nowotwory
- zwłóknienie nerek jako rezultat np. ostrej niewydolności nerek
- hiperkalcemia
- obustronne wodonercze
- zator tętniczy (zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego, zakaźne zapalenie wsierdzia)
- przyczyzny idiopatyczne (nieznane)

Okresy choroby
1. Utajona, przewlekła niewydolność nerek
- utrzymanie równowagi organizmu
- brak objawów klinicznych
- trudno wykryć laboratoryjnie
2. Wyrównana, przewlekła niewydolność nerek
- zniszczeniu ulega ponad 50% nefronów
- nieznacznie podniesiony mocznik, nadmierne pragniennie i oddawanie moczu
- odwodnienie, biegunki, wymioty, obniżenie temperatury
3. Niewyrównana, przewlekła niewydolność nerek
- zaburzenia biochemiczne
- bogaty zespół objawów klinicznych
- krańcowo przewlekła mocznica

Predylekcje rasowe
- persy - wielotorbielowatość nerek (wrodzona)
- koty abisyńskie - amyloidoza nerek

Objawy kliniczne ogólne
- nadmierne pragnienie i oddawanie moczu
- letarg, anoreksja, spadek masy ciała
- wymioty, biegunka, owrzodzenie śluzówki jamy ustnej
- osłabienie
- bóle kości, zmięknięcie kości
- inne: arytmie, przyspieszone oddechy, obniżona temperatura ciała

Objawy szczegółowe
1. Układ pokarmowy
- wymioty
- zespół złego wchłaniania
- krwawienia do przewodu pokarmowego
- owrzodzenia śluzówki jamy ustnej
- wymioty
2. Układ nerwowy
- zazwyczaj w 3 fazie
- encefalopatia mocznicowa - tiki, senność, obniżona pobudliwość
3. Układ krążenia i układ oddechowy
- zapalenie osierdzia
- kardiomiopatia mocznicowa
- ogniska wapnienia w mieśniu sercowym
- mocznicowe zapalenie płuc
- nadciśnienie tętnicze (na jego skutek możliwe odklejanie siatkówki i wylewu do ośrodkowego układu nerwowego u kotów)
4. Zaburzenia hematologiczne
- anemia normochromatyczna, normocytarna, nieregeneratywna (zaburzenie produkcji erytropoetyny i zahamowanie czynności szpiku kostnego)
- upośledzenie funkcji limfocytów i monocytów (skłannośc do infekcji i krwawień)
5. Zaburzenia gospodarki wodnej
- izostenuria (sztywna nerka) - stały niski ciężar właściwy wydalanego moczu
- duże wydalanie moczu powoduje odwodnienie, obniża to foziom filtracji krwi przez nerki, zmniejsza wydalanie mocznika, to samonakręcająca sie spirala, która musi zostać przerwana przez wlewy dożylne
6. Zaburzenia metaboliczne
- zatrzymywanie sodu, wydalanie potasu
- kwasica metaboliczna
- wypłukiwanie wapnia z organizmu, zatrzymywanie fosforu
Rozpoznawanie
- nadmierne pragnienie i wydalanie moczu
- objawy mocznicy
- podniesiony poziom mocznika i kreatyniny
- ciężar właściwy moczu 1,008-1,012
- anemia normocytarna, normochromatyczna
- osteodystrofia wykrywalna w badaniu RTG
- małe nerki
- białkomocz u zwierząt z chorobami kłębuszków nerkowych

Leczenie
- zwalczanie czynników mogących zaburzyć równowagę organizmu - biegunek, wymiotów
- podawanie płynów dożylnie
- wymuszanie diurezy - leki moczopędne
- zwalczanie nadciśnienia (leki moczopędne, dieta niskosodowa, leki rozszerzajace naczynia)
- zwalczanie anemii - erytropoetyna
- zwalczanie kwasicy metabolicznej - podawanie dwuwęglanu sodu
- zwalczenie hipokeliemii - podawanie potasu
- dieta: obniżenie zawartości białka w diecie do 3,3-3,8 g/kg m.c./dzień, obniżenie zawartości sodu w diecie, obniżenie zawartości sodu w diecie
- w razie potrzeby antybiotyki - enrofloksacyna, amoksycylina, cefaleksyna, linkomycyna, doksycyklina


Syndrom urologiczny kotów (SUK)

Definicja
- syndromem urologicznym kotów nazywamy objawy zaburzeń funkcji dróg wyprowadzajacych mocz u kotów
- SUK nie reprezentuje choroby, tylko objawy jednej z wielu możliwych chorób
- zespół może obejmować jedno lub kilka z wymienionych zaburzeń: zapalenie pęcherza moczowego, zapalenie cewki moczowej, niedrożność cewki moczowej (częściową lub całkowitą, związaną z istnieniem czopów w cewce moczowej lub zwężeniem jej światła)
- SUK wystepuje u samców i samic, ale do niedrożności cewki moczowej najczęściej dochodzi u samców
- nie jest prawdą, że SUK jest chorobą kastratów - średnica ich cewki moczowej jest taka sama jak kotów niekastrowanych
- na SUK najczęsciej zapadają koty rasy perskiej

Przyczyny
- czopy w cewce moczowej
- kamica moczowa
- zaburzenia anatomiczne cewki moczowej (zwężenie, nacisk tkanek otaczajacych cewkę)
- zapalenie cewki moczowej (powoduje zwężenie światła w wyniku procesu zapalnego i skurczu cewki)
- zapalenie pęcherza moczowego

Patofizjologia
1. Czopy w cewce moczowej
- zbudowane z miękkich struktur, zazwyczaj śluzu, białek i innych substancji uwalnianych w nadmiarze w wyniku zapalenia
- często zawierają związki mineralne, najczęściej trójfosforany amonowo-magnezowe
- często przyjmują kształt cewki moczowej
- mogą powodować częsciowe lub całkowite zatkanie cewki moczowej
- mogą powodowac lub nasilać zapalenie cewki moczowej, powodując częstomocz, bolesne oddawanie moczu i krwiomocz
2. Kamica moczowa
- może powodować częsciowe lub całkowite zatkanie cewki moczowej
- może powodować zapalenie pęcherza moczowego/cewki moczowej, powodując częstomocz, bolesne oddawanie moczu i krwiomocz
- do zatkania najczęsciej dochodzi w odcinku prąciowym cewki moczowej
- najczęściej spotyka się trójfosforany amonowo-magnezowe (struvity). Mogą one powstawać w jałowym moczu przy diecie obfitej w magnez lub w moczu zakażonym, szczególnie przez bakterie wytwarzajace ureazę
3. Zaburzenia anatomiczne cewki moczowej
- mogą być spowodowane przez zapalenie cewki moczowej, kamienie moczowe, ucisk tkanek otaczajacych cewkę moczową (np. przy złamaniach miednicy)
- mogą być jatrogenne (spowodowane przez lekarza), powstać w wyniku nieudanego cewnikowania
- moga prowadzić do: zwężenia i zamknięcia światła cewki moczowej, zwężenia cewki moczowej w wyniku jej skurczu, częściowego lub całkowitego zatkania cewki moczowej
4. Zapalenie cewki moczowej
- może być powodowane przez uraz (jatrogenny, kamica moczowa) lub infekcję
- może dojść do zwężenia w wyniku zapalenia i zwężenia cewki moczowej
5. Zapalenie pęcherza moczowego
- może byc powodowane przez infekcję, kamicę moczową, wady budowy pęcherza moczowego
- zmniejszanie grubości ściany pęcherza połączone ze zmniejszoną możliwością utrzymania moczu prowadzi do częstomoczu

Objawy kliniczne
1. częstomocz, bolesne oddawanie moczu, krwiomocz, niemożność oddania moczu
2. oddawanie moczu poza kuwetę
3. wylizywanie genitaliów, niepokój, wokalizacja
4. objawy mocznicy powodowanej niedrożnością gróg wyprowadzających mocz
- spadek apetytu
- wynioty, odwodnienie
- osłabienie, zapaść, odrętwienie, obniżenie temperatury
- wstrząs, jeżeli nie dojdzie do udrożnienie dróg wyprowadzajacych mocz śmierć nastąpi zazwyczaj w ciągu 3-5 dni

Diagnoza
1. historia i objawy kliniczne
2. badanie kliniczne
a) kot z zatkaniem cewki moczowej
- bolesny pęcherz i/lub tylna część brzucha
- silnie wypełniony, napiety pęcherz moczowy
- twarde, objęte procesem zapalnym prącie, często wysunięte z napletka
- czasami można zaobserwować śluzowe czopy wysuwające się z cewki moczowej
- objawy mocznicy
- niemożność wyciśnięcia moczu z pęcherza moczowego
b) kot bez zatkania cewki moczowej
- bolesny pęcherz moczowy i/lub tylna część brzucha
- pęcherz zazwyczaj próżny
3. Badanie radiologiczne
- wypełniony pęcherz moczowy lub nie, zależnie od tego, czy cewka moczowa jest zatkana czy nie
- zależnie od charakteru kamicy moczowej kamienie mogą być widoczne na zdjęciu RTG lub nie
- kamienie nie cieniujące w normalnym badaniu RTG można uwidocznić stosujac środki kontrastujace lub pneumocystografię
- kamienie w pęcherzu moczowym można też uwidocznić w badaniu USG
4. badanie krwi - zazwyczaj mocznica
5. badanie moczu

Postępowanie
1. Kot z zatkaniem cewki moczowej
- usunięcie mmateriału zatykającego światło cewki mocozwej (zazwyczaj wystarcza przepłukanie pod ciśnieniem cewki moczowej płynem fizjologicznym)
- jeżli nie uda się odetkać cewki moczowej należy opróżnić pęcherz poprzez nakłucie go przez ścianę jamy brzusznej i odciagnięcie moczu przez igłę a następnie przeprowadzić operacyjne wykonanie otworu w scianie cewki moczowej w okolicy kroczowej i tzw. wyszycie cewki
- zwalczanie mocznicy wg wyników badań krwi
- jeżeli cewkę uda sie odetkać powinno sie pozostawić cewnik na 2-3 dni
2. Kot bez zatkania cewki moczowej
- zwalczenie przyczyny pierwotnej SUK
- można leczyć objawowo: leki zakwaszajće mocz (np. metionina), wzmaganie wytwarzania moczu (podawanie soli kuchennej doustnie, leki moczopedne, płynoterapia, skłanianie kota do picia), leki rozkurczające (np. nospa), leki przeciwzapalne, antybiotyki, leki uszczelniające ścianę naczyń włosowatych

Monitorowanie stanu pacjenta
- kontrolowanie oddawania moczu co 4-5 godzin
- kontrolowanie poziomu mocznika i kreatyniny we krwi co kilka dni
- stosowanie diety ubogiej w magnez lub sprzyjajacej rozpuszczaniu kamieni moczowych
- skłanianie zwierzęcia do picia wody (solenie pokarmów, moczenie karmy, swobodny dostęp do świeżej wody, fontanny dla kotów)
- utrzymywanie pH moczu pomiędzy 5,5 a 6 (można to określac w domu testami paskowymi) za pomocą leków zakwaszajacych mocz (np. metionina)